Tytoń jest jedną z najpowszechniej używanych substancji psychoaktywnych na świecie. Powoduje silne uzależnienie – silniejsze niż opiaty, alkohol i inne substancje objęte kontrolą.
Pewność dowodów o szkodliwości tytoniu mocno kontrastuje ze skalą problemu, czyli powszechnością palenia tytoniu . W Polsce ponad 47% mężczyzn i 23% kobiet w wieku 16 i więcej lat są palaczami tytoniu. U młodzieży w wieku 15-19 lat, palącej stale papierosy, ponad dwa razy częściej obserwuje się zmiany EKG o cechach niedokrwienia mięśnia sercowego. Palenie papierosów zaczyna się od eksperymentowania, najczęściej w grupie rówieśniczej, a prowadzi do fatalnych w skutkach zdrowotnych nałogu. W szkole łatwiej sięgnąć w gronie kolegów po nikotynę, tłumacząc, że przynosi ona ulgę w stresie. Nikotyna uzależnia fizycznie i psychicznie. Wyznania narkomanów, którzy przyzwyczaili się do heroiny, sugerują, że palenie papierosów jest trudniejsze do przezwyciężenia niż uzależnienie od narkotyku przyjmowanego przez te osoby.
Jak palenie niszczy organizm nastolatka?
Powszechnie wiadomo, że palenie wiąże się z poważnymi następstwami dla zdrowia młodych osób z zaburzeniami układu oddechowego, takimi jak astma i mukowiscydoza, ale także z takimi stanami, jak: anemia sierpowata, rak, cukrzyca, młodzieńcze zapalenie stawów. Argumenty te, choć znane, w większości przypadków nie są przyjmowane przez młodych. Być może wynika to z ignorancji lub z tego, że w większości przypadków są to skutki odległe i kojarzone z „paleniem przez całe życie”
Gorszy przebieg schorzenia i częste zachorowania związane z paleniem występują w następujących jednostkach chorobowych:
• uszkodzenie trzustki – pogorszenie zdolności do trawienia, np. tłustych posiłków,
• rak – zwiększone ryzyko powstawania nowotworów w porównaniu do niepalącej populacji (rak jajnika, pęcherza moczowego, oskrzeli, jamy ustnej, głowy, gardła i krtani),
• udar i zawał u ludzi młodych – znaczący wzrost ryzyka zachorowania,
• cukrzyca – szybsze pojawienie się powikłań ocznych (zwyrodnienie siatkówki).
Nikotyna zawarta w dymie tytoniowym i innych produktach, takich jak e-papierosy, powoduje zmiany w układzie sercowo-naczyniowym. U osób w wieku dojrzewania śródbłonek naczyniowy to struktura nadal dynamiczna, która szczególnie jest narażona na stres oksydacyjny związany z paleniem.
Nikotyna przyspiesza znacznie proces miażdżycowy, co może spowodować szybszy rozwój choroby niedokrwiennej serca, a nawet zawał mięśnia sercowego u młodych dorosłych, także w drugiej i trzeciej dekadzie życia. Osoby otyłe są przy tym jeszcze bardziej narażone.
Nowe zagrożenia – e-papierosy
Papierosy, cygara, fajki to znane od dziesięcioleci formy spożywania tytoniu. Niedawny wzrost popularności e-papierosów szybko zmienił sposób, w jaki nastolatki wchodzą w interakcję z wyrobami nikotynowymi. Ryzyko związane ze zdrowiem przy konsumpcji e-papierosów jest jeszcze nie do końca znane, ale prawdopodobieństwo przypadkowych zatruć nikotyną znacznie wzrosło.
Bezdymny tytoń jest postrzegany jako bezpieczniejszy lub mniej uzależniający niż papierosy, zarówno przez dorosłych, jak i przez nastolatków, co jest – jak wiadomo obecnie – nieprawidłowym rozumowaniem. Te alternatywne produkty dostarczają więcej nikotyny niż papierosy tradycyjne, co zwiększa ryzyko uzależnienia i zatrucia. Dodatkowo produkty te mają bezpośredni wpływ na jamę ustną, powodując: nieświeży oddech, problemy z zębami, zwiększone ryzyko raka ucha, nosa i gardła (z udziałem warg, języka, policzków i tylnej ściany gardła).Obecnie spekuluje się, że większa grupa nastolatków będzie chętniej palić e-papierosy niż tradycyjne wyroby, co jest szczególnie niepokojące.
Skutki palenia u nastolatków nie ograniczają się jedynie do znacznie większego ryzyka uzależniania od nikotyny niż w innej grupie wiekowej. Młode osoby są bardziej narażone na objawy ze strony układu nerwowego: zmiany nastroju, problemy ze snem, pogorszenie pamięci i problemy z nauką. Paląca młodzież częściej choruje na infekcje układu oddechowego i ma gorszą wydolność fizyczną. Nałóg powoduje też zaburzenia w układzie hormonalnym, co ma istotne znaczenie w okresie dojrzewania.
Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu zastanowicie się nad tym, czy warto palić i nadal truć swój organizm. Myślę, że niektórzy z Was postarają się, jak najszybciej pożegnać się z tym nałogiem i do niego nie wracać. Pamiętajcie o tym, że najważniejsze jest Wasze zdrowie i nie zatruwajcie go a przy okazji, nie trujcie innych, którzy ten dym wdychają będąc z Wami.
Bibliografia:
1.Wilmes David J: Nie!!! Alkoholowi i Narkotykom. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2002. 2.Teesson M, Degenhardt L, Hall W: Uzależnienia. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2005.
